Böyle durumlara birçok örnek verilebilir. Korktuğunuz zaman terlemeniz, sınav sonucunuzu öğreneceğiniz an kalp atışınızın artması, meditasyon yaparken zihinsel rahatlamayla birlikte kalp atışının azalması… Bu örnekler artırılabilir.
Peki neden?
Duygularımızın yaşadığımız olaylara fizyolojik tepki vermesinin nedeni, beyin ve vücudun sürekli bir şekilde iletişim halinde olmasıdır. Beyin duyguları işler ve sinir sistemiyle hormonal sistem aracılığıyla vücuda sinyal gönderir. Mesela karnımızın neden ağrıdığını örnek olarak kullandığımızda, beynin “savaş ya da kaç” tepkisinden kaynaklandığını söyleyebiliriz. Peki bu nasıl olur? Beyin heyecanlandığımız zaman sempatik sinir sistemini aktive eder ve bu durum stres hormonlarını, özellikle adrenalin salgılar. Adrenalin sayesinde vücut hazırlanırken sindirim sistemi üzerinde olumsuz sonuçlara yol açabilir. Bu süreçte karın ağrısı veya mide bulantısı yaşanabilir. Ayrıca sadece heyecanla dar bir pencereden bakmamalıyız. Birçok duygu bu tür etkiler yaratabilir. Aldığımız tepkiler, psikolojimizdeki değişimlerin aynaya yansımasıdır. Bu bilgilere psikofizyoloji sayesinde ulaşırız.
Psikofizyoloji Nedir?
Psikoloji ve fizyolojinin kesişim noktası olan bir bilim dalıdır. Davranışları ve zihinsel süreçleri biyolojik temelleriyle bağdaştırarak inceler. Özellikle beyin, sinir sistemi ve hormonal sistemlerin duygular, düşünceler ve davranışlar üzerindeki etkilerini araştırır. Psikofizyolojik araştırmalar, anksiyete, duygusal durumlar ve fiziksel sağlık arasındaki ilişkileri analiz etmek için gözlemler içerebilir. Bu alan, insan davranışlarını anlamada büyük yardımcılarımızdandır.
Örneğin, bir dönem viral olan yalan makinesi testlerinde önemli ölçüde psikofizyolojiden destek alınır. Yalan söylerken bireylerde genellikle artan stres ve endişe gibi duygusal durumlar yaşanır, bu da fizyolojik tepkileri etkileyebilir. Ancak sadece buna dayanarak yalan makinelerine güvenmek doğru değildir. Çünkü farklı olaylarda da aynı tepkiler ortaya çıkabilir.
Sonuç olarak, heyecan ve stres gibi duygusal durumların fizyolojik tepkilerle olan ilişkisini anlamak, insan deneyiminin karmaşıklığını ortaya koyar. Duyguların bedeni etkileyebildiği gerçeğini açıklarken, bedendeki olayların da duygu değişimlerini etkilediğini aralarındaki ilişkiyle belirtmiş olduk. Bu sayede anladığımız tek şey bedenimiz ve ruh dünyamızda neler olup bittiği değil, aynı zamanda kendimizi anlama ve geliştirmede de önemli olduğudur.
Tuana SOLAK
